Kouros

Yunan sanatında Arkaik Dönem'e özgü, ayakta duran genç erkek heykeli. Birçok uygarlığın etkilerini yansıtmakla birlikte, bu anıtsal taş figürlerin ilk ortaya çıkışı Yunanistan ile Mısır arasındaki ticaretin yeniden başladığı döneme rastlar (M.Ö. 672). Kuroslar bacaklardan biri, genellikle solda bir adım ileride, kollar vücutla birleşmiş ve eller yumruk yapılmış olarak betimlenmiştir. Bu heykel tipinde Mısır etkisi belirgindir. Büyük taş figürler, Yunanistan' da ilk kez M.Ö. 615-590 arasında görüldü. Bunlarda önceleri Mısır heykelinin etkileri izleniyordu, ama kısa süre sonra Yunan sanatının özellikleri öne geçti. Kuroslar Arkaik Dönem süresince gelişmiş, kollar zamanla bedenden ayrılıp hareket kazanmış, cephevilik kırılmıştır. Bedenin ve kasların giderek doğal biçimler kazanması, kişisel hatların gelişi mi ve grup heykel yapımına geçiş adım adım gerçekleşmiştir. Kuroslar çoğunlukla mezar taşı ya da anıtsal bir işaret olarak kullanılırlardı. Bazen de Tanrı Apollon'u ya da yerel kahramanları simgelerlerdi. Yunan ve Mısır heykelleri arasındaki bir başka fark da ikincilerde insan figürünün biçiminin binlerce yıl boyunca değişmemesi, kişisel özelliklerin yalnızca yüz hatlarıyla belirtilmesidir. Erken Arkaik Dönem' de kuroslar, Attika'da Sounion'da bulunmuş örneklerde olduğu gibi henüz doğal bir ifade ve uyumdan uzaktırlar. M.Ö. 600'e tarihlenen ikiz kuroslar Kleobis ve Biton bu dönemin daha gelişmiş örnekleridir. Olgun Arkaik Dönem'le (M.Ö. 580- 550) birlikte bir esneklik kazanan kurosların bedenleri doğal ölçülere yaklaşmıştır. Bu döneme ait Volomandra Kurosu ve Tenea Kurosu yüzlerinde "arkaik gülümseme'nin" belirdiği ilk örneklerdir. Anavysos Kurosu'nda (M.Ö. 540-520) artık doğal oranlardan söz etmek olasıdır. Aynı dönemde Ptoon 12 Kurosu başın doğal yuvarlaklığını alması ve kolların vücuttan ayrılmasıyla gerçekten ileri özellikler gösterir. Geç Arkaik Dönem'de (M.Ö. 520-485) Ptoon 20 Kurosu'nda olduğu gibi, artık kollar bedenden iyice ayrılmış, saçlar daha doğal bir biçim kazanmıştır. Dönemine göre mermer, kireçtaşı, ahşap, tunç gibi malzemelerden yapılmış kurosların, önceleri Apollon heykelleri oldukları düşünülmüşse de, daha sonra bulunan yazıtlardan ölümlüler için de yapıldıkları anlaşılmıştır. Bunlar çoğunlukla genç yaşta ölmüş delikanlılar ya da Olimpiyat Oyunlan'nda başarı kazanmış genç atletlerdir.